De fiscus trekt de overeenkomsten in naar aanleiding van het oordeel van de Hoge Raad in de Deliveroo-zaak dat er bij vrije vervanging sprake kan zijn van werken in dienstbetrekking. ‘Dat betekent dat de modelovereenkomsten die zijn gebaseerd op vrije vervanging, niet langer bruikbaar zijn. Daarom trekken wij de goedkeuring van deze modelovereenkomsten per 1 januari 2024 in.’ Wie met zo’n modelovereenkomst werkt, heeft tot 1 januari de tijd om de arbeidsrelatie opnieuw te beoordelen en zo nodig aan te passen.
De Hoge Raad oordeelde dat de bezorgers van Deliveroo werkten op basis van een arbeidsovereenkomst. Of er sprake is van een arbeidsovereenkomst, hangt volgens de Hoge Raad af van alle omstandigheden van het geval. ‘De verplichting om het werk persoonlijk uit te voeren is een van de elementen die van belang kunnen zijn bij de beoordeling van de arbeidsrelatie, maar niet doorslaggevend.’
Ook branche- en individuele overeenkomsten
In de modelovereenkomsten die zijn gebaseerd op vrije vervanging staat dat de opdrachtnemer zich vrij mag laten vervangen en dat er daardoor geen sprake is van een dienstbetrekking. ‘Maar de uitspraak van de Hoge Raad zegt nu dat er bij vrije vervanging wél sprake kan zijn van een dienstbetrekking’, aldus de Belastingdienst, die daarom de goedkeuring van de betreffende modelovereenkomsten intrekt. ‘Het gaat dan om de algemene modelovereenkomsten die gebaseerd zijn op vrije vervanging, maar ook om de brancheovereenkomsten en individuele overeenkomsten die gebaseerd zijn op vrije vervanging.’
Werkgevers wordt aangeraden de arbeidsrelatie opnieuw te beoordelen met de webmodule op ondernemersplein.kvk.nl of met de ondernemerscheck. ‘Deze geven een indicatie (geen zekerheid) over dienstbetrekking en ondernemerschap.’ Daarna kan de arbeidsrelatie indien nodig vóór 1 januari 2024 worden aangepast. ‘Controleer regelmatig hoe de werkzaamheden in de praktijk worden uitgevoerd. Zo kunt u bepalen of uw beoordeling vooraf van de arbeidsrelatie klopt.’
Niet wachten op brief
Wie als brancheorganisatie of als individuele opdrachtgever of -nemer een goedgekeurde modelovereenkomst gebaseerd op vrije vervanging heeft, krijgt uiterlijk 1 oktober een brief. ‘U krijgt geen brief als u een modelovereenkomst gebruikt die u niet zelf aan ons hebt voorgelegd. Ga in alle gevallen zo snel mogelijk aan de slag met het opnieuw beoordelen van de arbeidsrelatie en het zo nodig aanpassen daarvan. U hoeft dus niet op de brief te wachten.’
Wel onderzoek ondanks moratorium
De Belastingdienst benadrukt dat er ondanks het handhavingsmoratorium bedrijfsbezoeken worden afgelegd en boekenonderzoeken worden gedaan. ‘We kunnen dan arbeidsrelaties beoordelen om te bepalen of er in de praktijk sprake is van een dienstbetrekking. Daarbij kijken we naar arbeid, loon en gezag. Concluderen we dat er sprake is van een dienstbetrekking, dan geven we aanwijzingen. Daarmee gaat u aan de slag om de arbeidsrelatie aan te passen. We leggen geen correctieverplichtingen of naheffingsaanslagen op, behalve als er sprake is van kwaadwillendheid.’